PG-Familiekoor en PLUSkoor
In het voorjaar van dit jaar zijn op Ter Reede twee bijzondere pilots gestart: het PG-Familiekoor en het PLUSkoor. Hoewel de koren elk een andere insteek hebben, is de verbindende factor dezelfde: muziek en zang.
PLUSkoor
Bekend is dat multidisciplinaire behandeling van cliënten een meerwaarde heeft.
Ook is bekend dat zingen een bijdrage levert aan het welbevinden van mensen. Van daaruit is het initiatief genomen om te starten met een koor. Geen gewoon koor, maar een PLUSkoor waarbij cliënten met een beperking in de communicatie kunnen aansluiten, zoals bijvoorbeeld bij afasie en dysartrie. Het PLUSkoor is een samenwerkingsverband tussen de muziektherapeut en de logopedist. Eén keer per week komt het koor bij elkaar. Er wordt een vaste opzet gehanteerd, waarbij gestart wordt met adem- en stemoefeningen, waarna oefeningen en repertoire elkaar afwisselen.
Meerwaarde is dat bij het PLUSkoor, waar het zingen centraal staat, tevens via melodie en ritme een therapeutisch klimaat geschapen wordt door onderdelen van de SMTA (Speech Music Therapy for Aphasia) en RGM (Ronnie Gardiner Methode) te integreren.
Bij mensen met afasie en/of verbale apraxie komen de woorden bij het spreken vaak niet meer vanzelf. Het zingen lukt vaak nog wel. Door woorden of korte zinnen op een speciaal geschreven melodielijn te zingen, wordt het spreken geoefend. Zo maken we bijvoorbeeld altijd een voorstelrondje, zodat iedereen zijn eigen naam kan oefenen. Dit verloopt volgens de methode SMTA. De ervaring een woord of zin te kunnen zeggen, doet de mensen goed.
RGM is gericht op het stimuleren van nieuwe verbindingen in de hersenen; door beweging en spreken op muziek gelijktijdig te oefenen wordt het proces van de plasticiteit in de hersenen gestimuleerd. Zo worden eveneens de dubbeltaken geoefend.
Ook wanneer de stemgeving, vloeiendheid of de articulatie niet meer zo gemakkelijk gaat, zoals bij een dysartrie, kunnen deze aspecten geoefend worden bij het PLUSkoor.
Om de effectiviteit te kunnen meten is een vragenlijst gemaakt, gebaseerd op gestelde doelen en gericht op verschillende aspecten. Bij aanvang is een nulmeting gedaan en na zes maanden is er opnieuw gemeten.
Doelen van het PLUS koor
– Bijdrage leveren aan het welbevinden
– Stimuleren sociale interactie
– Verbeteren spraak, woordvinding en stemgeving
– Door de combinatie van specifieke methodes de plasticiteit van het brein stimuleren met het accent op communicatieve aspecten.
Uit ingevulde enquêteformulieren valt te concluderen dat deelname aan het koor als positief wordt ervaren. Er worden meerdere positieve effecten waargenomen ten aanzien van stemming, zelfvertrouwen, energie, verbetering uitspraak, woordvinding, stemgeving en toename in sociale interactie.
De combinatie RGM/SMTA met zang wordt over het algemeen als leuk, maar pittig ervaren.
Vanuit de omgeving van de cliënt wordt positief gereageerd over verbetering in uitspraak, toename van sociale interactie en enthousiasme over deelname. Gemiddelde tevredenheidsscore: 8.
Participatie
Alle deelnemers worden uitgenodigd om samen met een familielid de repetities bij te wonen. Op deze manier wordt niet alleen de cliënt centraal gezet, maar wordt ook de omgeving van de cliënt meegenomen in het proces.
Wij zijn erg blij met de inzet van onze vaste accordeonist, die als vrijwilliger het koor elke week met veel enthousiasme begeleidt!
Heel bijzonder is ook het feit dat een familielid van een koorlid heeft aangeboden om prachtig geïllustreerde mappen te maken voor de teksten van de liedjes. Wij zijn trots deze mappen met ingang van het nieuwe koorjaar te mogen uitreiken.
Na een half jaar als pilot gedraaid te hebben, is voortzetting van het PLUSkoor positief bekrachtigd. Het samen zingen is zo veel leuker dan alleen oefenen. De kracht van muziek én samen is hierbij duidelijk voelbaar!
PG-FAMILIEKOOR
Het PG-Familiekoor is een initiatief van de muziektherapeut en de activiteitenbegeleiding. De opzet is om een gezamenlijke activiteit te realiseren waarbij bewoners en partners/familieleden een actieve, gelijkwaardige rol spelen. Het samen zingen is een basis om op een ontspannen manier contact met elkaar te maken en op een andere wijze plezier te beleven aan het samenzijn. Het repertoire bestaat uit een selectie van Nederlandse liederen door de decennia heen, maar het koor schuwt ook niet om haar tanden te zetten in het zingen van Engelse songs – die aansluiten bij de beleving van ouderen – of het instuderen van kerstliederen.
Doelen van het PG-Familiekoor
– Bevorderen van sociaal contact met/tussen pg-bewoners en hun familieleden
– Participeren/integreren van familieleden bij activiteiten van pg-bewoners
– Gebruikmaken/aanspreken van mogelijkheden/interesses pg-populatie
– Het creëren van plezier en succeservaring
Op basis van de bovenstaande doelen heeft een interne evaluatie plaatsgevonden. Geconcludeerd kan worden dat de opzet van de eerste pilot geslaagd is en dat de doelen in algemene zin ruimschoots zijn behaald. Zo waren de aanwezige partners/familieleden enorm betrokken en begaan met de activiteit en was er sprake van een dynamische interactie. Door de manier van repeteren is vast te stellen dat de inprenting weliswaar een terugkerend proces is, maar dat dit gaandeweg steeds beter en vlotter ging. Vanuit spontaniteit begonnen bewoners vaak ook al bij overhandiging van de tekst op voorhand te zingen of te neuriën. De diversiteit van de liederen stimuleert ook het associatief vermogen en roept de nodige herinneringen op die nu eenmaal vaak gekoppeld zijn aan muziek. De deelname van het aantal partners/familieleden was helaas minimaal. Uit een inventarisatie bleek dat met name het tijdstip hieraan debet is. Met bescheiden middelen en met hulp van enkele vrijwilligers is een basis gelegd voor het mogelijk continueren van het project. De pilot sloeg dermate aan dat ook van de pg-zijde aan de Koudekerkseweg verzoeken kwamen om hen bij een volgende gelegenheid te betrekken. Ook andere locaties blijken enthousiast, maar vooralsnog is er bewust voor gekozen de pilot op redelijk kleine schaal in te zetten en te testen op haar bestaansrecht.
Participatie
De bewoners worden in principe door de partner of het familielid opgehaald voor de repetitie en zij keren ook na afloop weer samen terug naar de woning. Op deze manier wordt de beleving van een leuk evenement versterkt en wordt de overdracht naar de medebewoners en mogelijk overige familieleden gestimuleerd.
Inmiddels is het PG-Familiekoor weer van start gegaan met een hernieuwde pilot, waarbij dit keer in de vroege avond wordt gerepeteerd en er een geselecteerd aantal pg-bewoners van zowel de Vondellaan alsook van de Koudekerkseweg is uitgenodigd. Naar verwachting zal er op dit gewijzigde tijdstip meer participatie van de partners/familieleden mogelijk zijn. Afhankelijk van de mogelijkheden zal voor de toekomst bezien worden of en in welke vorm dit koor, na afronding van deze tweede pilot, wordt voortgezet en of hier ook andere locaties bij betrokken kunnen worden.